2010 yılında bizzat genel başkanımız tarafından yapılan basın açıklamasında Anayasamızdaki angarya tanımına  uyan nöbet görevinin yüklediği sorumluluğun öğretmenlerce ücretsiz ve zorunlu olarak yüklenilmesinin haksızlığına dikkat çekilmiş, bu görevin isteğe bağlı ve ücretli yapılması gerektiği vurgulanmıştır.

http://www.aes.org.tr/eski/portal/cansel-gen-yazarlar-66/1233-oeretmen-kolluk-kuvvet-deldr

Okul nöbetleri sorunu son olarak 13 Haziran 2013 Tarihinde hukuk sekreterliğimiz tarafından detaylı olarak analiz edilmiş, bu görevin ücretli ve isteğe bağlı hale getirilmesi için zincir davaların açılmasını sağlayacak bir yol haritası çizilmiştir.

http://aes.org.tr/index.php?git=haberler&op=view&id=zorunlu-ucretsiz-okul-nobetlerini-yargiya-tasiyoruz

Okulların güvenlik sorunları giderek artarken öğretmen sorumluluğu, karşılaştığı  riskler de çoğalmakta, branşa ve ders yüküne göre nöbetler eziyete dönüşmektedir. Mevcut disiplin yönetmeliği ve uygulamalarıyla (nöbetçi) öğretmen ve idareci kendi güvenliğini korumakta zorlanmaktadır. Güvenlik ve nöbet sorunu mutlaka disiplin düzenlemeleri ile birlikte değerlendirilerek çözülmelidir. Eğitim fakültelerinde okutulmayan “güvenlikçi” olma durumu, olanakları elveren okullarda bahçe ve girişlerde özel güvenlikçilere havale edilse de nöbetçi öğretmen tüm sorumluluğu yüklenmektedir.  Zorunlu-ücretsiz çalıştırma şeklinin hukuki  adı ANGARYA dır.

Profesyonel sendikacıların okul ziyaretleri ile sınırlı olan öğretmenlik algısı çalışma hayatımızın gerçekleri ile uyuşmamakta, halden anlamak için üyelerinin sesini yükseltmesi  hatta risk alması beklenmektedir.  Nöbet sorununu üyelere nöbet tutturmayarak  çözme girişimi de bu kapsamda değerlendirilebilir.

Olağan iş bırakma eylemlerinde tek bir tarih üzerinden ve yaygın olarak harekete geçildiğinde öğrencileri okula göndermeyen veli duyarlılığı ve idarenin yüklendiği okul güvenliği konusu, nöbet bırakma eylemi  için söz konusu olamaz.  Bir nöbet gününde ve eylem mazereti ile sağlığını hatta canını kaybedebilecek öğrencinin  manevi ve hukuki sorumluluğu sendikaların MYK kararlarıyla ötelemeyecek  denli büyüktür.  Her ayın ilk haftası nöbet tutmama  eylemliliğinin yaygınlaşması durumunda zaten güvenlik zafiyeti içinde olan okullarımızda can güvenliğini kaybetme riskinin tehlikeli boyuta ulaşacağı aşikardır.

Anadolu Eğitim Sendikası;  hak arama mücadelesini  verirken telafisi mümkün olmayacak zararlara yol açmaz. Kaldı ki; bir sendikaya üye öğretmenlerin tutmadığı nöbeti diğer öğretmenler ya da idareciler yüklenmek durumunda kalacaksa  amaç hasıl olamaz. 

Nitekim; üye çoğunluğu ile temsil yetkisini elinde bulunduran Eğitim Bir Sen,  “neredeyse çözeceğiz az bekleyin “ yaklaşımı ile baştan rengini belli etmiş , olası  bir eylemi kırmıştır. Bu noktada;  işveren üzerinde etkili olacak ortak eylemlilik ihtimali fiilen ortadan kalktığı gibi eylemci öğretmenler maaş kesim cezalarına muhatap kalacakları bir yalnızlaşma sürecine girmiştir.  İş bırakma eylemlerinde sevk alan garantici sendikacıların aksine imza koyduğu eylemlere tüm gövdesiyle  ve risk alarak giren AES;  üyeleri üzerinden kahramanlık yapmaz. Profesyonel sendikacıların bedel ödemeyeceği, sade üyelerin cezalandırılacağı sürecin camiayı ücretli ve isteğe bağlı nöbet uygulamasına taşımayacağı, sendikal popülizm içerdiği açıktır.

AES okul nöbetlerine ilişkin yönetmeliğin öncelikle gönüllü ve mutlaka ücretli olmasını savunur. Zorunlu olarak yaptırıldığı halde ÜCRETİ ödenmeyen okul nöbetlerinin ücretinin talep edilmesi için hazırladığımız örnek dilekçe aşağıdadır. Talebin, eklenecek nöbet çizelgesinin okul panosuna asılı olduğu dönem ve tarihler için yapılması yerinde olacaktır. Bu talebin reddi (ya da 60 gün içinde yanıtlanmaması) halinde dava açma hakkını kullanmak isteyen tüm üyelerimizin işlemleri sendikamız avukatlarınca yürütülecektir.

Anadolu Eğitim Sendikası

………………………OKULU MÜDÜRLÜĞÜ’NE

.............................

Okulunuzda ................... öğretmeni olarak  görev yapmaktayım.

Bilindiği  gibi ;Anayasa’nın 2. maddesinde “Türkiye Cumhuriyeti’nin  … sosyal bir hukuk Devleti olduğu” na işaret edilmekte ve bu ilke Devletin kendi koyduğu hukuk kurallarına uyması ve çalışana, çalıştığı halde karşılığını yeterince alamayan ve mutlu bir yaşantıya kavuşamayan kişilere yardımcı olmasının amaçlandığı Anayasa Mahkemesinin pek çok kararında vurgulanmıştır. Anayasanın 41. ve 55. maddeleri ailede huzur ve refahın sağlanması ve çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri için gerekli tedbirleri almakla devleti yükümlü tutmakta ve 176. maddesinde Anayasa metnine dahil olduğu vurgulanan Başlangıç kısmının 8. fıkrasında “her Türk vatandaşının onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını  bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu …. “ na işaret edilmektedir.

Bireysel ve toplumsal huzurun sağlanmasının ve bireyin maddi ve manevi varlığını geliştirmesinin, çalışanların onurlu bir hayat sürdürmelerinin  sağlanmasının en başta onların ekonomik bakımdan güçlendirilmelerine bağlı olduğu kuşkusuzdur. Anayasanın sözü edilen hükümleri aynı zamanda çalışanların maaş ve ücretlerini saptayacak makamların, bu konuda sahip bulundukları takdir yetkisinin kullanımında gözetmeleri gereken verileri de ortaya koymaktadır. Ücret düzenlemelerindeki temel amaçlardan birisi enflasyon nedeniyle çalışanların reel gelirlerinde meydana gelen azalmayı önlemek olduğuna göre, ……kurumca önceki yıl ücretlerinden yüksek yada en azından yılı düzeyinde saptanması  sosyal devlet ilkesi ile ücrette adalet sağlanması ilkesinin bir gereğidir.” değerlendirmesi yapılmıştır. ( Danıştay 5.Daire 1991/3725 E.1992/1960 K. )           

Öte yandan ;Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 4. maddesinin kölelik ve zorla çalıştırma yasağı başlığı altında; “ .... hiç kimse zorla çalıştırılamaz ya da zorunlu çalışmaya bağlı tutulamaz “ şeklindeki düzenleme ile zorla çalıştırma yasaklanmıştır. Anayasanın 18. Maddesinde ise; “hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır..... “ hükmüne yer verilmiştir.

Anayasada ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde angarya yasaklanmış olup, personele isteği dışında tutturulan nöbet karşılığında herhangi bir hak tanınmamış olması angarya ve zorla çalıştırma yasağının ihlali anlamına gelmektedir.

Yukarıda kısaca belirttiğim           nedenler ile .............................. Tarihleri arasında  tutmuş olduğum ……………. Ders saatlik okul nöbetinin karşılığı ücretlerin hakkaniyet ve eşitlik ilkeleri göz önüne tutulup  hesaplanarak tarafıma yasal faizi ile birlikte  ödenmesi hususunda gereğini arz  ve talep ederim.

…./…./2014

                                                                                                                                  AD-SOYAD

İmza

Eki: Nöbet Çizelgesi